1. Komunizm w rozumieniu politologicznym nigdy nigdzie nie występował. Więc tak naprawdę nie można oskarżać go o jakiekolwiek ludobójstwo. Państwa bloku wschodniego dążyły bądź do socjalizmu (np. Polska do roku 1972 bądź 1974), albo zbudowały już socjalizm i dążyły do komunizmu (np. Polska od 1972/4 do grudnia 1989).
2. Komunizm (co zaraz w krótkim referacie przedstawię) nigdy nie był nastawiony na mordowanie kogokolwiek, to samo można powiedzieć o demokracji. Niewiele było systemów, które zakładały wymordowanie innych nacji (były to napewno nazistowskie Niemcy głoszące eksterminację Żydów oraz Japonia w tym samym okresie). To, że Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich okazał się najbardziej zbrodniczą machiną w historii jest zasługą ludzi nie systemu. Idealna wizja komunistyczna odrzucała ideę państwa.
3. Na koniec komentarz do Pana Mimi. Dyktatura ma znaczenie pejoratywne, czyli dyktatura zawsze jest zła. Co innego władza jednoski bądź władza totalitarna, autorytarna, absolutna. Sam Weber stwierdził, że władza absolutna przy dobrym i wykształconym władcy może być dużo lepsza niż demokracja.
Wizja ustroju komunistycznego u Marksa i Engelsa
Gdybyśmy chcieli zrobić porównanie między twórcami materializmu historycznego, a filozofami ich poprzedzającymi, jedna rzecz rzuci nam się szczególnie w oczy. Poprzedni filozofowie nawet jeśli stosowali krytykę negatywną odnośnie systemów w których żyli, bądź tych co były wcześniej, to zawsze starali się szczegółowo przedstawić swoją wizję ustroju idealnego. Coś takiego nie występuje jednak w teorii Marksa i Engelsa. Nie można oczywiście powiedzieć, że cała ich działalność ograniczała się tylko do krytyki.Zgodnie z ideą zmiennej, ewolucyjnej historii (która została w części zaczerpnięta od Hegla), historia ludzkości dąży do osiągnięcia najwyższego stopnia doskonałości. Jednak w przeciwieństwie do Hegla, twórcy materializmu historycznego stwierdzili, że nie da się całkowicie przewidzieć tego jak będzie wyglądał idealny ustrój komunistyczny. Jednak w swoim dziele „Manifest komunistyczny” z roku 1848 przedstawiają, poprzez krytykę obecnego systemu burżuazyjnego, wizję zmian jakie na pewno przyniesie ustrój komunistyczny.
Marksiści ogromne znaczenie przypisywali klasie proletariackiej, jednak nie twierdzili, że wzięła się ona z nikąd. Zauważyli, że takie same konflikty istniały już wcześniej. Wolny – niewolnik, patrycjusz – plebejusz, ciemiężcy – uciemiężeni, majster – czeladnik, wszystko to doprowadziło do sytuacji w której znajdujemy się teraz. Przedtem rewolucja i nastąpienie idealnego systemu nie było możliwe, gdyż konflikt nie opierał się tylko na istnieniu dwóch klas, jak to w praktyce istniało za czasów burżuazyjnych.
Marks i Engels uznali, że wszystkie konflikty, cały ten wyzysk istnieje dlatego, że istnieją środki produkcji zmonopolizowane w ograniczonej liczbie dłoni. Odejście od wspólnoty pierwotnej, która dla marksistów była wspólnotą prawie że idealną, nastąpiło wraz z zagrabieniem własności społecznej i wykształceniem własności prywatnej.
Pierwszym więc z postulatów filozofów, było zniesienie własności prywatnej. Ich zdaniem, własność w rozumieniu burżuazyjnym, jest uwarunkowana przeciwieństwem, między kapitałem a pracą najemną. Z drugiej strony odrzucają zarzut, że chcieliby znieść własność osobistą. Kapitał nie jest dobrem jednostki, a dobrem wspólnoty, która jest potrzebna by go uruchomić i wytworzyć. W takim wypadku nikomu nie zabiera się jego własności, przywraca się po prostu zdrowy stosunek, który istniał w okresie pierwotnym, a epoki następne tylko go zniekształciły.
Kontynuując swój wywód na temat własności prywatnej, zwracają oni uwagę na sytuację pracowników najemnych. Ich zdaniem, przeciętna cena pracy najemnej to minimum płacy robotniczej, ilość gotówki która wystarczy by robotnik przeżył od pierwszego do pierwszego. W tym wypadku, robotnik który pracuje, nie ma szans na zgromadzenie żadnej własności prywatnej. Wszystko jest zawłaszczane przez koła burżuazyjne i właśnie ten „nikczemny charakter tego zawłaszczania” chcą znieść.
Dzisiaj – ich zdaniem – własność prywatna nie jest rzeczą powszechną. Aby te dziesięć procent mogło się nią cieszyć, dziewięćdziesiąt procent musi być jej pozbawiona. Więc tak naprawdę własność prywatna nie zostanie zniesiona, a zniosą oni własność burżuazyjną.
Wraz ze zniesieniem własności prywatnej, zniknie potrzeba istnienia państwa. Państwo, w swoich początkach, powstało tylko po to, aby zabezpieczyć interesy klasy posiadającej w stosunku do klasy nieposiadającej. Skoro to źródło wyzysku zniknie, nie będzie już potrzeba państwa, ale powstanie jeden, ogólnoświatowy twór, gdzie wszyscy będą równi. Nie będzie potrzeba już żadnych wojen, ani wewnątrz państwa, ani z innymi państwami. Wszystkie wojny są inicjowane przez klasy posiadające, aby powiększyć swój status posiadania, a zmniejszyć go innym. Skoro teraz wszystko będzie wspólne – społeczne, to nie będzie również potrzeby aby toczyć wojny. Właśnie dlatego tak ważną rolę odgrywa w tym wszystkim klasa proletariacka. Robotnicy nie mają ojczyzny, więc tylko oni będą w stanie znieść dzisiejsze podziały. Gdybyśmy spojrzeli na manifest komunistyczny z trochę innej strony, niż ta którą narzuca nam Marks i Engels, zauważylibyśmy iż jest on napisany w duchu mesjanistycznym, a „mesjaszem narodów” ma być klasa proletariacka.
Kolejną rzeczą, którą należy znieść, aby upadł system wyzysku jednego człowieka przez drugiego, jest rodzina. W manifeście komunistycznym autorzy stwierdzają, że punkt ten wywołuje skrajne reakcje u wszystkich orientacji politycznych. Jednak zniesienie rodziny nie jest rzeczą tak naprawdę złą, gdyż ona sama opiera się na wyzysku żony przez męża, oraz dzieci przez rodziców. Poza tym, rodzina nie jest przywilejem wszystkich. Jest to tylko i wyłącznie przywilej klasy panującej, gdyż robotnik tak naprawdę nie ma rodziny. Aby przeżyć pojawiła się prostytucja, zarówno jawna jak i ukryta. Komunizm zniesie i ten rodzaj wyzysku.
Marks i Engels uznali również, że dzisiejszy model wychowania dzieci, nie jest modelem najlepszym. Ich zdaniem, dzieci już dzisiaj są wychowywane przez społeczeństwo, nie przez rodziców, jak to stara się wmówić nam klasa burżuazyjna. Ale dzisiejszy model wychowania jest nieskuteczny. Należy więc całkowicie wyeliminować element rodziny, a zastąpić go społeczeństwem. W ten sposób wszyscy zostaną wychowani w odpowiedni sposób, bez uprzedzeń, które wpajają im rodzice należący do burżuazji.
Jeśli już jesteśmy przy powyższej tematyce, to następnym kontrowersyjnym pomysłem autorów materializmu historycznego, było wprowadzenie wspólnoty żon. Kobiety są dzisiaj narzędziami w rękach mężczyzn. W dodatku, wspólnota żon występuje już dzisiaj, ale tylko dla burżujów. Bo jak inaczej wytłumaczyć to, iż mają oni do dyspozycji żony i córki swych robotników czy też prostytutki. Tak naprawdę należy stwierdzić, że to jest wspólnotą żon, ale dostępną tylko dla określonej klasy. Skoro zniknie prostytucja i traktowanie kobiet jak przedmioty, naturalne jest iż dzisiejsza sytuacja nie będzie mogła się ostać. Nowy rodzaj wspólnoty da zarówno kobietom, jak i mężczyznom wolność, której dzisiaj każdy z nich jest pozbawiony.
Kolejną rzeczą, która ulegnie metamorfozie w przyszłym ustroju, jest gospodarka. „Wolny rynek bowiem, jako kłębowisko indywidualnych interesów, uniemożliwia realizację wolności gatunkowej polegającej na w pełni świadomym kontrolowaniu rozwoju zbioru losu wspólnotowej człowieka”.1 Aby gospodarka służyła należycie i aby nie była wykorzystywana w konfliktach między klasowych, należy wprowadzić planowanie w zakresie pracy, podziały, wymiany i konsumpcję.
Ostatnią z rzeczy wartych omówienia, jest wizja ogólnego kształtu przyszłego społeczeństwa. Marks i Engels, zwracają uwagę, że dzisiaj wystąpiła szeroko rozumiana alienacja wśród społeczeństwa, co jeszcze pogłębia dzisiejszy model pracy. Wielkie przedsiębiorstwa są coraz bardziej zdominowane przez maszyny, człowiek służy tylko jako narzędzie do ich obsługi. Zazwyczaj do danej czynności wystarczy tylko jedna osoba. Jeden robotnik staje się osobą coraz bardziej obcą dla drugiego pracownika najemnego. To samo da się zauważyć w przypadku stosunków społecznych. Człowiek który jeszcze w średniowieczu utożsamiał się z członkami swojej wsi czy też miasta, dzisiaj czuje się w stosunku do nich obcy. Liberalny kult jednostki doprowadził do sytuacji, że człowiek widzi siebie tylko jako jednostkę, a nie jako część większej społeczności. Ustrój komunistyczny to zniesie, przywróci naturalny stan rzeczy, gdy człowiek był członkiem społeczeństwa, i dzięki temu był szczęśliwy, a dzisiejsza sytuacja doprowadziła do jego nieszczęśliwości.
W przyszłym ustroju wszystkie potrzeby człowieka zostaną zaspokojone. Brało się to z przekonania, że istnieje coś takiego jak wspólna wszystkim natura ludzka. A więc wszyscy ludzie, po wyeliminowaniu wpływów złych systemów poprzednich, będą mieli takie same potrzeby, nie będzie żadnych problemów z ich zaspokojeniem.
Jak zaznaczyłem na początku, dla Marksa i Engelsa, sytuacją prawie że idealną była wspólnota pierwotna. Więc czy komunizm chciał nawrotu do tamtych czasów? Na pewno w niektórych punktach jak najbardziej, jeśli spojrzymy na przykład na pomysły wspólnotowe, z drugiej strony w kilku istotnych kwestiach różnił się od tamtego, co nadaje komunizmowi niepowtarzalny kształt. Marks i Engels byli zafascynowani ewolucjonizmem oraz techniką. Ich system z tych względów nie mógł być nawrotem do tego co było dawniej, gdyż oznaczałoby to, że historia zatoczyła koło. Jednak w ich rozumieniu historia była odcinkiem, który gdzieś miał swój początek i gdzieś się skończy. W ten sposób komunizm ma być ostatnim z systemów, idealnym, który zapanuje już na zawsze. Jednak komunizm nie ma zamiaru likwidować obecnego postępu technicznego. Postęp jest sam w sobie dobry, gdyż pomaga zaspokajać kolejne potrzeby człowieka. To właśnie dzięki wysoko rozwiniętej technice, w społeczeństwie komunistycznym zapanuje pełny dobrobyt i zadowolenie. Poza tym, w społeczeństwach pierwotnych, to człowiek był zależny od natury i jej kaprysów. Teraz człowiek ma ujarzmić naturę, być jej panem, jeśli tak zdecyduje, to rzeka ma płynąć od dołu do góry, a nie tradycyjnie. Ostatecznie wizja komunistyczna przewidywała także pełną kontrolę człowieka nad stosunkami społecznymi. Człowiek ma być panem wszystkiego, a w dużej mierze ma być to zasługą wysoko rozwiniętej technologii.
Bibliografia:
- Marks Karol, Engels Fryderyk, Manifest komunistyczny, [w:]Historia idei politycznych, t.2, red. Filipowicz Stanisław, Mielczarek Adam, Pieliński Krzysztof, Tański Maciej, Warszawa 2002,
- Tokarczyk Roman, Wspołczesne doktryny polityczne, Kraków 2006
Mam nadzieję, że moderatorzy nie uznają tego za spam, bądź zbyt długi post, ale zauważyłem wiele kontrowersji wokół tego czym jest komunizm, więc mam nadzieję, że ten post je rozwiaże.
