/.../
Źródła prawa o obronie koniecznejOmówienia od A do Z
- Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553)
Art. 25
§1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
§2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
§3. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.
§4. Osoba, która w obronie koniecznej odpiera zamach na jakiekolwiek cudze dobro chronione prawem, chroniąc bezpieczeństwo lub porządek publiczny, korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
§5. Przepisu §4 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy zamachu skierowany przeciwko osobie odpierającej zamach godzi wyłącznie w cześć lub godność tej osoby.- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93)
Art. 423
Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną napastnikowi.- Ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971, nr 12, poz. 114)
Art. 15
Nie popełnia wykroczenia, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.Praktyka, orzecznictwo
- „Obrona konieczna” — hasło w Wikipedii.
- „Obrona konieczna w polskim prawie karnym”, Marcin T. — opis o.k. autorstwa amatora (studenta prawa?), z bibliografią. Chwilami nieudolnawy, zawiera sporo literówek itp. błędów, ale także sporo wiedzy niewystępującej w innych zwięzłych opracowaniach. Warto.
- „Obrona konieczna – przesłanki (cz. 1.)”, „Obrona konieczna – przekroczenie obrony koniecznej (cz. 2)”, ?, prawoity.pl, 13 grudnia 2010 r. — łopatologicznie, zwięźle, rzeczowo.
- „Granice obrony koniecznej – czyli jak należy się bronić”, Dawid Szwarc, Gazeta Podatkowa nr 191 z 7 listopada 2005 r. — rzeczowo, interesująco, zrozumiale.
- „Obrona konieczna”, Dominik Wojciechowski, My Wojownicy, 2 marca 2011 r. — ogólny opis o.k., zawiera kilka spostrzeżeń, których nie widziałem w innych źródłach (np. o związku o.k. z umowami międzynarodowymi, czy prawami i wolnościami człowieka). Bibliografia.
- „Życie jest zawsze silniejsze niż doktrynalne rozważania”, prof. UG Wojciech Adamczak, wykład prawa morskiego, zima 2001/2002 r., za: Wariat, body-factory.pl, 5 października 2008 r. — Bardzo szczegółowy artykuł opatrzony bardzo bogato źródłami. Styl budzi co prawda podejrzenia, czy autorem był rzeczywiście profesor, ale artykuł jest bez wątpienia świetny. Szczególnie cenne są cytaty z orzecznictwa i odnoszenie się do sytuacji z życia wziętych. Polecam.
- „Kiedy możemy się bronić sami? (PDF)”, materiał dla nauczycieli WOS opracowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej — Bardzo ciekawe. Z dokumentu: „Po zajęciach uczniowie powinni umieć: 3 wyjaśnić, co oznacza w prawie polskim pojęcie „obrona konieczna”; 3 zastosować tę wiedzę do analizy konkretnego przypadku; 3 określić i uzasadnić własne stanowisko w sprawie granic obrony koniecznej. Środki dydaktyczne: 1. Wywiad „Obrona konieczna i jej przekroczenie”. 2. Tekst „Zabójstwo na Mokotowie”. 3. Pytania do klasowej dyskusji. 4. Sąd w sprawie pułkownika H.”
Audio, video
- „Obrona konieczna” — sam tekst nie wnosi wiele, ale bardzo interesujący jest wypis na końcu. Autorstwa i pochodzenia tekstu nie udało mi się ustalić, są to prawdopodobnie fragmenty materiałów szkoleniowych pt. „Kodeks Karny z 6.06.1997 r.” dr Barbary Świątkiewicz (inny link do nich: forum „Militarna Polska”).
- „Broń Boże przed konieczną obroną” kopia kopia, Grzegorz Reczkowski, „Przekrój” nr 39/2005 z ? — „Obrona konieczna to zwykle początek drogi na ławę oskarżonych. Może już nadszedł czas na odwrót od peerelowskiego stylu traktowania ofiar napadów.” Bardzo ciekawy artykuł.
- „Zbrodnia obrony koniecznej. Polski wymiar sprawiedliwości nadal lepiej chroni napastnika niż ofiarę”, Maciej Łuczak, „Wprost” nr ? z 2 lutego 1999 r. — Artykuł powielający powszechnie znany mit.
- Strona Prokuratury Okręgowej w Zielonej Górze > Precedensy > Sprawy karne - prawo karne materialne > Obrona konieczna — interesujący wypis z orzecznictwa sądów w sprawach obrony koniecznej.
Casusy (chronologicznie według daty zdarzenia)
- „Obrona konieczna”, audycja w radio TOK FM z października 2007 r. — bardzo przyjemnie i konkretnie, dobre wprowadzenie w temat; opis ze strony radio: „W jakich okolicznościach znika odpowiedzialność za przestępstwo? Kiedy czyn zabroniony traktuje się jako dozwolony i legalny? Dlaczego lincz we Włodowej nie był obroną konieczną? Na te i inne pytania Cezaremu Łasiczce odpowiadała Dr Maria Łoszewska-Ołowska - prawnik z Zakładu Prawa Prasowego Instytutu Dziennikarstwa UW”.
2004 i wcześniej2005
- „Uniewinnienie Elżbiety Borowik – która zastrzeliła złodzieja kradnącego transformator”, Bartłomiej Kozłowski, polska.pl, ? — Bardzo głośna sprawa: w kwietniu 1994 r. Elżbieta Borowik z podwarszawskiego Chotomowa zastrzeliła jednego ze złodziei kradnących transformator ze słupa energetycznego na terenie jej posesji. Prokuratura wnosi o 4 lata więzienia (przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary) za umyślne zabójstwo przy przekroczeniu granic obrony koniecznej. Warszawski Sąd Wojewódzki uniewinnia ją, a Sąd Apelacyjny 5 kwietnia 1997 r. (trzy lata po zdarzeniu) podtrzymuje wyrok (nie stwierdziwszy przekroczenia granic obrony koniecznej). Artykuł wspomina o kilku innych głośnych sprawach z okresu 1995-2005.
- „Sąd go ukarał, bandyci wyśmiali”, LB, naszemiasto.pl („Express Ilustrowany”), 5 października 2000 r.; „Łódź: Kolejny wyrok w sprawie obrony koniecznej”, RMF, polskalokalna.pl, 14 maja 2003 r.; „Kolejny wyrok w sprawie Józefa Banasiaka”, am, gazeta.pl, 1 czerwca 2005 r.; „Raniąc śmiertelnie przekroczył granicę obrony koniecznej”, mj, wp.pl (PAP), 10 stycznia 2006 r. — W nocy 19 grudnia 1997 r. 48-letni Józef Banasiak zostaje na swojej posesji zaatakowany nożem przez jednego z dwóch włamywaczy, odbiera mu nóż i ściga go do granic posesji. Uciekającemu przez płot Markowi P. zadaje dwa ciosy w pośladek i zabija go. W areszcie tymczasowym spędza 9 miesięcy, próbuje popełnić samobójstwo. Prokurator żąda 10 lat więzienia za zabójstwo. Ośmioletnia batalia sądowa (9 procesów): 1998: Sąd Okręgowy odstępuje od wymierzenia kary (silne wzburzenie); 1999: Sąd Apelacyjny kieruje do ponownego rozpatrzenia; 2000: SO nie dopatruje się działania w obronie koniecznej, wyrok za śmiertelne zranienie: rok i 4 miesiące więzienia; 2000: SA utrzymuje wyrok SO w mocy; 2002?: Sąd Najwyższy kieruje do ponownego rozpatrzenia; 2003: SA kieruje do ponownego rozpatrzenia; 2004: SO uznaje go za winnego śmiertelnego zranienia, nadzwyczajnie łagodzi karę, rok więzienia w zawieszeniu na dwa lata; 2005: SA uznaje go za winnego, odstępuje od wymierzenia kary (silne wzburzenie) [taki sam wyrok zapadł w pierwszym procesie]; 2006: Sąd Najwyższy oddala kasację obrony. Skazany zapowiadał zwrócenie się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu [nie znalazłem dalszych informacji].
- „SN utrzymał uniewinnienie w procesie o zabójstwo na plaży nudystów” kopia, mj, wp.pl (PAP), 25 lipca 2006 r. — W czerwcu 1998 r. na warszawskiej plaży nudystów 46-letni Zbigniew B., odpierając atak pięciu pijanych mężczyzn, zabija nożem jednego z nich i rani dwóch kolejnych. Oskarżony m.in. o zabójstwo spędza 7 miesięcy w areszcie, sprawa trzykrotnie trafia przed sąd okręgowy (6 lat więzienia/uniewinnienie/odstąpienie od wymierzenia kary), trzykrotnie przed apelacyjny (ponowne rozpoznanie/ponowne rozpoznanie/uchylenie wyroku SO i uniewinnienie). Po siedmiu latach od zdarzenia Sąd Najwyższy oddala kasację prokuratury od wyroku uniewinniającego jako oczywiście bezzasadną.
2006
- „Poznań: Uniewinnienie mężczyzny, który zabił włamywacza - prawomocne”, PAP, 12 lipca 2007 r. — Piotr J. oskarżony o zabójstwo 18-letniego Adriana K., którego zastrzelił 2 września 2005 r., gdy ten włamywał się do jego mieszkania. Prokuratura umarza śledztwo, sprawa trafia do sądu z oskarżenia prywatnego. Sądy dwóch instancji prawomocnie uniewinniają oskarżonego.
2007
- „Oczyszczony z zarzutu zabójstwa, bronił się nożem, wyrok z października 2007 r.”, mow, echodnia.eu, 9 października 2007 r. — W marcu 2006 r. 71-letni były sołtys ze wsi pod Buskiem zabił nożem 54-letniego napastnika, którego znał. Prokuratura: zabił, bo się nie lubili. Oskarżony: działałem w obronie koniecznej. Wyrok: prawomocne uniewinnienie.
2008
- „Sąd uniewinnił oskarżonego o zabójstwo 17-latka”, PAP, 20 listopada 2007 r. — W kwietniu 2007 r. w Warszawie (Mokotów) 21-letni Grzegorz B. broniąc się przed agresją grupy wyrostków zabija nożem 17-letniego Bartłomieja G. Oskarżony o zabójstwo przy przekroczeniu granic obrony koniecznej. Sąd, uznawszy zarzut za „absurdalny”, uniewinnia go.
- „Klikuszowa: śmiertelny cios zadał w obronie koniecznej”, Artur Drożdżak, „Gazeta Krakowska”, 27 września 2009 r.; „6 lat więzienia za zabójstwo w Klikuszowej”, ryb, podhale24.pl, 22 października 2008 r. — 2 października 2007 r. prowadzący melinę 49-letni Witold Ł. ze wsi Klikuszowa zabija 31-letniego Stanisława Józefczaka. Obaj są pod wpływem alkoholu. Twierdzi, że gdy zabity wdarł się do jego domu z nożem, odebrawszy mu nóż zadał w obronie koniecznej jeden cios. Wyrok: przekroczenie granic obrony koniecznej, nadzwyczajne złagodzenie kary za zabójstwo – sześć lat więzienia.
- „Bezdomny zabił i jest niewinny”, teka, fakt.pl, 16 listopada 2009 r. — 54-letni bezdomny z Leżajska, Jan M., śpiąc w towarzystwie innego bezdomnego na bocznicy kolejowej zostaje w październiku 2007 r. napadnięty przez 25-letniego Łukasz P., któremu w następstwie bójki zadaje wiele ciosów nożem i zabija. Sąd okręgowy skazuje go na sześć lat więzienia za „zabójstwo z przekroczeniem granic obrony koniecznej” [cyt. dosł.], następnie sąd apelacyjny uniewinnia. Sąd Najwyższy oddala kasację: „[...] w czasie napaści ofiara nie ma czasu na dywagowanie, czy zrobi krzywdę napastnikowi czy nie. Ważne jest, by ofiara mogła ochronić swoje życie i zdrowie.”
- „Jatka na Powązkach” — W dzień Wszystkich Świętych 2007 r. 30-letni Andrzej O. zostaje napadnięty pod zatłoczonym murem Cmentarza Powązkowskiego przez dwóch mężczyzn. Jeden z napastników, Maciej O., odwieziony do szpitala z dwiema ranami zadanymi nożem. Prokuratura: obrona konieczna, umorzenie postępowania w sprawie.
2009
- „Sąd: stróż zabił w obronie własnej”, Piotr Żytnicki, gazeta.pl Poznań, 19 stycznia 2009 r. — W sierpniu 2008 r. 32-letni Andrzej S., magister fizyki pracujący jako stróż w ośrodku dla samotnych matek, podczas wykonywania obowiązków broni się przed agresywnym, pijanym 38-letnim Ryszardem B., zadając mu 9 ciosów nożem, i zabija go. Prokuratura oskarża go zabójstwo przy przekroczeniu granic obrony koniecznej i wnosi o mininalny wymiar kary (8 lat). Sąd: uniewinnienie. W artykule krzepiące cytaty z wyroku.
2010
- „Złapał złodziei. Skazali go!!!”, teka, fakt.pl, 15 grudnia 2009 r. — Jerzy Mizura z Puław wybiega z siekierą na parking, by powstrzymać kradnących koła jego samochodu. Złodzieje uciekają do swojego samochodu i próbują nim odjechać mimo gróźb, że „posypie się szkło”. Jerzy M. demoluje więc samochód złodziei siekierą, ci jednak uciekają, zostawiając samochód. Następnie złapani 22-letni Rafał S. i 20-letni Karol W. otrzymują wyroki za kradzież. Mimo to właścicielka zniszczonego samochodu i matka jednego ze złodziei podaje Jerzego Miziurę do sądu o odszkodowanie za samochód. Sąd pierwszej instancji zasądza 1000 zł grzywny, 150 zł za szkody i 150 zł kosztów sądowych. Sąd apelacyjny obniża karę do 20 zł. [nie jest dla mnie jasne, mimo stwierdzenia w artykule, czy w wyroku była wzmianka o przekroczeniu granic obrony koniecznej; brak daty zdarzenia]
- „Więzienie i grzywna za pobicie złodzieja, który go okradał”, Leszek Wójtowicz, dziennikwschodni.pl, 8 maja 2010 r. (także: „Skatował złodzieja w obronie garażu”, Leszek Wójtowicz, dziennikwschodni.pl, 1 lipca 2009 r., 30 czerwca 2009 r.; „Pobił złodzieja, teraz grozi mu 10 lat więzienia”, LEW, dziennikwschodni.pl, 30 czerwca 2009 r.; „Skatował złodzieja w obronie garażu, nie pójdzie do aresztu”, Leszek Wójtowicz, dziennikwschodni.pl, 1 lipca 2009 r.) — 25 czerwca 2009 r. 22-letni Jacek W. z gminny Ulhówek ciężko pobił jednego ze złodziei okradających jego garaż, 16-letniego Grzegorza K., zamknął go w bagażniku i zadzwonił po policję. Prokuratura Rejonowa w Tomaszowie Lubelskim oskarżyła go o ciężkie uszkodzenie ciała i wystąpiła do sądu o tymczasowe aresztowanie (sąd nie przychylił się). Sąd Rejonowy w Tomaszowie Lubelskim: przekroczenie granic obrony koniecznej, wyrok za ciężkie uszkodzenie ciała z nadzwyczajnym złagodzeniem kary (silne wzburzenie) do najniższej możliwej: rok więzienia w zawieszeniu na 3 lata, 5 tys. zł nawiązki na rzecz poszkodowanego. [W chwili publikacji artykułu wyrok nie był prawomocny, jednak wobec braku informacji o ciągu dalszym historii zakładam, że nie było apelacji i się uprawomocnił.]
- „Obrona konieczna: Uniewinniony od zabójstwa”, Magdalena Wasiluk, poranny.pl, 20 lutego 2011 r. — 23 sierpnia 2009 r. w Nowym Dworze w pow. sokolskim Stanisław Ł. zabił nożem jednego z czterech byłych kolegów, którzy na jego posesji bili jego rodzinę. Po roku w areszcie uniewinniony od zarzutu zabójstwa.
- „Kraków: inwalida w obronie kobiety wybił zęby młotkiem. Sąd orzekł obronę konieczną”, naszemiasto.pl Kraków, 29 września 2010 r., za: Artur Drożdżak, ?, „Gazeta Krakowska”, ? — 26 sierpnia 2009 r. w Krakowie emeryt i inwalida, 52-letni Kazimierz Suder, broniąc kobiety i siebie przed jej mężem Grzegorzem S. wybija napastnikowi zęby młotkiem. Wyrok: prawomocne uniewinnienie.
- „Wałbrzych: Miałam syna, mam grób”, naszemiasto.pl Wałbrzych, 22 czerwca 2010 r., za: Małgorzata Moczulska, ?; także: „Wbił nóż w serce "w obronie koniecznej"”, Maria Bartoszko, fakt.pl, 24 listopada 2010 r.; „Nóż w serce. Czy w obronie koniecznej? (z video-reportażem)”, Paulina Bąk, Interwencja (Polsat), 5 liipca 2010 r. — Znany z zapalczywości, i uprzednio skazany za grożenie nożem, 44-letni taksówkarz Krzysztof K. 25 października 2009 r. zabija nożem 21-letniego Damiana Brzozę, twierdząc, że działał w obronie koniecznej, a zabity był jednym z trzech ścigających go nocą przez miasto młodych ludzi. Prokuratura i matka zabitego oskarżają go o zabójstwo. Sąd pierwszej instancji (Sąd Okręgowy w Świdnicy) oczyszcza go z zarzutu zabójstwa, uznaje, że doszło do przekroczenia granic obrony koniecznej, ale było to uzasadnione silnym wzburzeniem i okolicznościami odpieranego zamachu, umarza więc postępowanie. Z wyroku: „Oskarżony przekroczył jedynie granice obrony koniecznej, bo wyciągnął nóż i zadał nim śmiertelny, jak się potem okazało, cios, zanim został zaatakowany. Wynikało to jednak z sytuacji lękowej i strachu przed trójką młodych mężczyzn, którzy jak mógł sądzić, chcieli go zaatakować.” Sąd Apelacyjny we Wrocławiu podtrzymuje wyrok.
2011
- „Strzelanina pod Opolaninem. Dlaczego prokuratura umorzyła śledztwo”, Zbigniew Górniak, nto.pl, 12 grudnia 2010 r. (także: „Strzelanina pod Opolaninem. Czterech bandytów napadło na właściciela kantoru”, Katarzyna Kownacka, nto.pl, 8 stycznia 2010 r.; „Strzelanina pod Opolaninem. Adwokat napadniętego właściciela kantoru przedstawia jego wersję wydarzeń”, Zbigniew Górniak, nto.pl, 15 stycznia 2010 r.; „Prokuratura: czy właściciel kantoru strzelał do uciekającego napastnika”, jsz/mja/bno/woj/ (PAP), money.pl, 27 stycznia 2010 r.) — 8 stycznia 2010 r. w Opolu właściciel kantoru w centrum handlowym „Opolanin”, Józef B., otrzymuje ostrzeżenie od policjanta: „Jest na pana planowany napad, kantor będzie pod obserwacją, proszę zachowywać się naturalnie i działać jak co dzień, proszę nie wynosić gotówki z kantoru”, informacja następnie kilkukrotnie powtarzana mu przez telefon. Policja nie ustala z nim planu działania, nie wyposaża np. w kamizelkę, nie przedstawia możliwych opcji. Jednocześnie policja wie, że właściciel kantoru ma przy sobie legalną broń do obrony. Informacja o napadzie pochodzi z działań operacyjnych policji lub CBŚ. Gdy Józef B. wsiada do samochodu, za nim wsiada dwóch napastników, jeden zaczyna go dusić, drugi wyjmuje paralizator. Józef B. strzela za siebie, w duszącego go mężczyznę, trafia w klatkę piersiową. Obaj uciekają, postrzelony Tomasz L. pada na chodnik i umiera wkrótce później, drugiego (i kolejnych dwóch) moment później, wyszedłszy z ukrycia, łapią policjanci w kominiarkach z pistoletami maszynowymi. Józef B. zostaje zatrzymany i skuty (sic!); wypuszczony po przesłuchaniu, jednak nie otrzymuje pomocy psychologa. Jeszcze 19 dni później, mimo obecności policji na miejscu zdarzenia, Prokuratura Okręgowa w Opolu „ustala”, ile oddano strzałów i rozważa wariant przekroczenia granic obrony koniecznej lub nawet „usiłowania zabójstwa” (sic!). Dziewięć miesięcy, dziesiątki ekspertyz, oględzin i wizji lokalnych później (sic!) śledztwo w sprawie umarza, uzasadniając: „przekroczono granice obrony koniecznej (sic!) lecz pod wypływem strachu i stresu, co jest okolicznością łagodzącą”. W listopadzie 2010 r. zapadają wyroki więzienia dla napastników, notowanych wcześniej: 33-letni Tomasz C. – 4 lata, 35-letni Jacek Z. – 2,5 roku, 38-letni Zbigniew S. – 3,5 roku.
- „Prokuratura: antykwariusz zachował się znakomicie”, Janina Blikowska, Marek Kozubal, zyciewarszawy.pl, 10 lutego 2010 r.; „Napadli na antykwariat, obaj nie żyją”, blik, zyciewarszawy.pl, 15 lutego 2010 r. (także: „Warszawa: Napad na antykwariat - antykwariusz zabił bandytę (ZDJĘCIA!), paw, se.pl, 8 lutego 2010 r.”) — 8 lutego 2010 r. właściciel sklepu z antykami w centrum Warszawy 44-letni Andrzej K. brutalnie zaatakowany i raniony w szyję przez jednego z dwóch zamaskowanych napastników zabija nożem jednego z nich, 57-letniego recydywistę skazanego m.in. za zabójstwo Janusza B. Prokuratura umarza postępowanie wobec stwierdzenia oczywistej obrony koniecznej.
- „Obrona konieczna”, Andrzej Lampart, tvp.pl, 30 stycznia 2011 r.; „Zabił w obronie koniecznej, rodzina zmarłego domaga się kary”, Piotr Kanikowski, „Gazeta Wrocławska”, 2 lutego 2011 r.; nagranie z „Informacji” stacji TVL Odra: youtube.com/watch?v=Icc7Uw-umXU — W maju 2010 r. Maturzysta Kamil K. z Chojnowa zabija nożem jednego z pięciu napastników. Prokuratura umarza postępowanie.
- „Zabił napastnika. Prokuratura: To była obrona konieczna”, PAP, 17 stycznia 2011 r. — W sierpniu 2010 r. we Wrześni pracownik napadniętej kolektury Lotto Stanisław O. zabija napastnika jego własnym nożem. Prokuratura umarza postępowanie.
Casusy oczekujące zakończeniaArtykuły różne
- „Zabił w obronie matki”, Kamil Pawełoszek, fakt.pl, 14 maja 2010 r. — 25-letni Dariusz P. z Gryfic (zach.-pom.) zabił sąsiada, 47-letniego Marcina M., który w nocy wdarł się pijany do jego mieszkania i groził nożem jego rodzinie. Według świadków napastnik nadział się na własny nóż podczas szamotaniny. Prokuratura oskarża o zabójstwo, oskarżony oczekuje na proces w areszcie.
Dyskusje prawników i polityków
- „Czy wolno nam zabić złodzieja?”, Justynian Wawrzynkiewicz, „Najwyższy Czas!” – wydanie internetowe, 5 listopada 2007 r.
- „Kilka uwag o granicach obrony koniecznej”, dr Krzysztof Gorazdowski, Permanentnik Studentów Prawa „lexUS”, 6 marca 2006 r. — rzetelny, suchy tekst specjalisty, bibliografia.
- „Czy działając w obronie koniecznej można pozbawić napastnika życia?”, dr Radosław Krajewski, Gazeta Semestralna Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku „Vladislavia”, nr 15 (nr 2 on-line) luty 2003 r. — rzetelnie, sucho, zwięźle, bogata bibliografia.
- „Absurdalne warunki uznania obrony za konieczną”, Robert Smoktunowicz, Michał Kuliński, „Rzeczpospolita” (dodatek „Prawo co dnia”) nr ? z 5 sierpnia 2005 r. — jeszcze nie czytalem. Tekst chyba jest na stronie Smoktunowicza, która jednak nie działa.
- „Ryzykowna obrona własna”, Andrzej Goszczyński, „Rzeczpospolita” (dodatek „Prawo co dnia”) nr ? z 20-21 sierpnia 2005 r. — nie czytałem, chyba nie ma w sieci, ale jest opis i fragment artykułu w notce „'Rzeczpospolita' o obronie koniecznej” na Portalu Strzeleckim Giwera.pl.
- „Kiedy można stosować obronę konieczną. Rozmowa z Szymonem Krajnikiem”, mc, „gazeta.pl Toruń”, 21 marca 2011 r. — krótki artykuł, niewiele informacji, ale powtórzone poprawnie i zrozumiale najważniejsze zasady, obalone ze dwa mity.
- „Przekroczenia granic obrony koniecznej: pozorna zmiana”, Andrzej Paterek von Sperling, rp.pl, 5 listopada 2010 r. — krytyka przepisu, który wszedł w życie 9 czerwca 2010 r.: „nie podlega karze‚ kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu”.
- „Obrona konieczna: niedostrzeżona rewolucja”, Paweł Hajdys, Tomasz Kotkowski, rp.pl, 3 grudnia 2010 r. — polemika z poprzednim artykułem.
- „Obrona niekonieczna”, Andrzej Goszczyński, „Polityka”, nr 25 (2406) 21 czerwca 2003 r., s. 92-93 — Artykuł piętnujący wadliwe funkcjonowanie prokuratur w sprawach związanych z obroną konieczną, np. traktowanie broniącego się jak przestępcy. Skupia się na wybranych przypadkach, niestety bez statystyk. [Ostrzeżenie: Niektóre zdania w tym artykule, np. o broni palnej, powodują palpitacje serca.]
- „Obywatel broniący porządku publicznego będzie chroniony jak policjant”, ?, Dziennik Gazeta Prawna, 30 marca 2011 r. — Omówienie zmian w przepisach KK dot. obrony koniecznej, które weszły w życie 22 marca 2011 r. („chroniony jak funkcjonariusz”). Profesjonalny artykuł.
- „Obrona konieczna interwencyjna”, ?, SerwisPrawa.pl, 23 marca 2011 r. — Kolejne omówienie zmian w przepisach KK dot. obrony koniecznej, które weszły w życie 22 marca 2011 r. („chroniony jak funkcjonariusz”).
Niewprowadzona reforma Ziobry (Smoktunowicza)
- Oświadczenie senatora Henryka Stokłosy złożone na 30. posiedzeniu Senatu RP 17 lutego 1999 r., „Diariusz Senatu RP” nr 33 z 1999 r. oraz odpowiedź wiceprezesa Rady Ministrów, ministra spraw wewnętrznych i administracji Janusza Tomaszewskiego z 6 kwietnia 1999 r. na to oświadczenie.
- „Zabójstwo w obronie koniecznej bez procesu?”, bgr//gak, tvn24.pl, 24 kwietnia 2008 r. — artykuł z materiałem filmowym o propozycji min. Ćwiąkalskiego, aby sprawcy zabójstw w obronie koniecznej nie byli przez prokuraturę stawiani przed sądem. W dyskusji m.in. M. Filar.
Bibliografia
- „Obrona konieczna”, Jacek Czabański, wpis na blogu z 28 czerwca 2007 r. — autor był doradcą ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry; tekst jest skrótowym omówieniem proponowanych zmian.
- „Obrona konieczna: prawo i bezprawie zbyt łatwo mogą się zamieniać miejscami (PDF)”, Janusz Kochanowski, „Rzeczpospolita” 2007.07.20 — Sprzeciw RPO J. Kochanowskiego; dowód na to, że RPO niewiele rozumie, ale pisać umie.
- „Obrona konieczna: prawo i bezprawie na swoich miejscach (PDF)”, Tomasz Szafrański, „Rzeczpospolita” z ? — Polemika ze sprzeciwem RPO, RPO zmiażdżony.
- Dwie opinie „dot. projektu nowelizacji przepisu art. 25 k.k. z 1997 r. przedłożonego przez senatora RP Roberta Smoktunowicza przewodniczącej senackiej Komisji Ustawodawstwa i Praworządności”: dra hab. Piotra Kardasa z Katedry Prawa Karnego UJ, 27 września 2004 r., oraz dra Janusza Kochanowskiego, 25 września 2004 r.
- „Opinia prawna o projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego”, prof. dr hab. Marian Filar, 25 września 2004 r.
- „Zdrowie i życie napastnika też musi być chronione”, „Gazeta Prawna”, nr 192 (2062) 3 października 2007 r. — wywiad z prof. Ćwiąkalskim, następcą Ziobry na stanowisku ministra sprawiedliwości.
Pobocza i meandry
- „Przekroczenie granic obrony koniecznej w polskim prawie karnym”, Maria Szafraniec, Wolters Kluwer Polska – OFICYNA, wyd. I, Kraków 2004, s. 212, ISBN 83-7333-388-6 (a tu recenzja książki).
- „Instytucja obrony koniecznej w praktyce prokuratorskiej i sądowej”, Paweł Bachmat, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2003.
- „Obrona konieczna w prawie karnym. Teoria i orzecznictwo (ebook)”, Andrzej Marek, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2008 — można pobrać pełen spis treści i darmowy fragment.
- „Problem samoistności obrony koniecznej (pdf)”, Tomasz Tabaszewski, „Prokuratura i Prawo”, nr I 2009, s. 100-117.
- „Naród tchórzy”, Jeffrey R. Snyder, tłum. z ang. Maciej Miąsik — Obowiązkowa lektura dla każdego bez względu na jego opinię o prawie do posiadania broni, do obrony i okolicach. Wstrząsający w swej wymowie artykuł o wolności człowieka.
- „Przeciw istnieniu 'granic obrony koniecznej' - podejście wolnościowe”, Krzysztof „Critto” Sobolewski, 19 listopada 2000 r. — Ciekawy tekst o libertariańskim podejściu do zagadnienia obrony koniecznej i jej granic, postulujący zniesienie wszelkich ograniczeń środków obrony przysługujących ofierze.
- „Obrona konieczna nie ma granic”, ?, ?, 2 marca 2009 r. — Krótki, treściwy wpis na blogu (?) uzasadniający tytułową tezę z pozycji libertariańskich. Ostrzeżenie: artykuł nie opisuje stanu prawnego w Polsce.
Źródło: http:\\bron.iweb.pl
Użytkownik Sentinel edytował ten post 22.04.2011 - 22:36