"AMOK"
Z pewnością w polskojęzycznej literaturze nie było jeszcze takiej pozycji. Jej nielinearna narracja, bezpardonowość, użycie przez autora niezliczonej ilości niespotykanych porównań, wykorzystanie wielu technik literackich oraz bardzo kontrowersyjnych tez, mających zakorzenienie w historii filozoficznych sporów, a przede wszystkim żonglowanie nastrojami czytelników sprawiają, że nie można jej jednoznacznie zaklasyfikować.
To słowa wzbogaciły i pokryły świat niezliczonymi warstwami sensu, pogrążając go w mroku. Powietrzem naszych czasów coraz trudniej oddychać, a prawda jako taka stała się tylko jednym z wielu słów. "Amok" jest chwilami porażająco naturalistyczny, bezwstydnie wulgarny, pełny skatologicznych, paranoicznych i delirycznych obrazów, chwilami zaś impresjonistyczny, wręcz liryczny. Taki bowiem jest jego główny bohater Chris, zdemoralizowany intelektualista oraz jego otoczenie, w którym alkohol, narkotyki i seks są wszechobecne. Miejsce akcji i czas nie grają tu pierwszorzędnej roli, a odczytań tych inskrypcji może być bardzo wiele. Czy zrealizowaniem postulowanej w "Amoku" idei eutanazji języka jest brutalny mord dokonany na Mary, która mogłaby być personifikacją filozofii? Nie wiemy tego. Przydomek "Cesarz metafor" nadany autorowi przez internautów nie jest tu bezzasadny. Z pewnością nie da się tej lektury potraktować obojętnie, o czym ostrzegają, już na samym wstępie, słowa Chrisa: "Już cię zainfekowałem. Teraz nie zdołasz się ode mnie uwolnić. Będziesz do mnie powracać w nieskończoność, choćby czołgając się windą. W czołganiu się nie ustawaj!"
Krystian Bala (ur. 1 stycznia 1974) – autor wydanej przez wrocławskie wydawnictwo Croma w 2003 powieści Amok, w której opisał zabójstwo, zbrodnię podobną do tej, za którą został skazany w 2007 roku.
Krystian Bala ukończył filozofię na Uniwersytecie Wrocławskim. Przez pewien czas podróżował po świecie, w tym po Europie, USA i Azji.
Proces o zabójstwo
Krystian Bala został oskarżony o zaplanowanie, zlecenie i kierowanie zabójstwem Dariusza J. Mężczyzna zniknął po wyjściu z biura swojego przedsiębiorstwa 13 listopada 2000. Później jego ciało znaleziono w Odrze. Motywem zbrodni miała być chorobliwa zazdrość Bali o żonę, Stanisławę B., której domniemanym kochankiem miał być Dariusz J.
W trakcie procesu sądowego prokuratura przedstawiła 14 dowodów poszlakowych, mających wskazywać na to, że sprawcą zbrodni był Bala. Ostatecznie sąd uznał, że 10 poszlak tworzyło ciąg logiczny, wskazujący na winę oskarżonego. Wśród tych dowodów znalazły się m.in. zeznania świadków, karta magnetyczna, przez którą kontaktowano się z ofiarą i jego rodziną oraz długopis z logo przedsiębiorstwa ofiary, jaki znaleziono w mieszkaniu Bali. Dowodem pośrednim stały się też logowania na stronie Magazyn Kryminalny 997, gdzie opublikowane były kolejne szczegóły dotyczące zabójstwa Dariusza J., z różnych miejsc na świecie, w których aktualnie przebywał pisarz.
5 września 2007 roku Krystian Bala został skazany przez Wrocławski Sąd Okręgowy na 25 lat pozbawienia wolności za zabójstwo domniemanego kochanka swojej byłej żony – Dariusza J., właściciela agencji reklamowej. Tego samego dnia sąd skazał Balę również za kradzież telefonu komórkowego ofiary, posługiwanie się sfałszowanym dokumentem tożsamości oraz narażenie Uniwersytetu Wrocławskiego na straty finansowe .
20 grudnia 2007 roku Wrocławski Sąd Apelacyjny skierował do ponownego rozpatrzenia dwa najważniejsze zarzuty: zabójstwa i kradzieży telefonu. Ten 13 maja 2009 utrzymał w mocy wyrok 25 lat pozbawienia wolności.
12 maja 2010 roku Sąd Najwyższy odrzucił wniosek o kasację wyroku. To ostateczna decyzja w tej sprawie.
Interpretacje Amoku
Choć książka Amok, w której opisuje m.in. morderstwo dokonane przez bohatera, miała bezpośredni wpływ na przebieg śledztwa i skierowanie podejrzeń na Balę, w ostateczności jednak biegli psychologowie z Instytutu Ekspertyz Sądowych ocenili, że „treść książki nie zawiera elementów odnoszących się do zabójstwa Dariusza J.”. Za dowody potwierdzające winę Bali nie uznano również wyniku badań wariograficznych na oskarżonym oraz jego ustnego przyznania się do winy (później odwołanego) podczas jednego z przesłuchań.
Inspiracje
W kwietniu 2011 pojawiła się informacja, że Roman Polański planuje zekranizować tekst Granna. W 2013 roku ukazała się powieść „Koma” autorstwa Aleksandra Sowy inspirowana historią Krystiana Bali. W 2016 r. powstał film fabularny „True Crimes” (Prawdziwe zbrodnie) obsadzony przez gwiazdy Hoollywood (m.in Jim Carrey i Charlotte Gainsbourg) i krajowych aktorów: Roberta Więckiewicza, Zbigniewa Zamachowskiego i Agatę Kulesza. Film inspirowany jest historią Krystiana Bali i jego książki "Amok". W latach 2016-2017 powstał film „Amok”, w reżyserii Katarzyny Adamik, który miał premierę w marcu 2017. Rolę Krystiana Bali zagrał Mateusz Kościukiewicz.
Książka wzbudziła liczne kontrowersje, m.in. za sprawą użycia przez autora dużej liczby wulgaryzmów, wykorzystania wielu technik literackich oraz postawienia bardzo kontrowersyjnych tez, odwołujących się do historii filozofii. Autorowi czytelnicy nadali przydomek „Cesarza metafor” za sprawą niezliczonej ilości niespotykanych porównań umieszczonych w tekście.
Powieść naprowadziła policję na sprawę niewyjaśnionego zabójstwa właściciela wrocławskiej agencji reklamowej Dariusza J. z jesieni 2000 r. Opis zbrodni ujęty w treści miał być zaskakująco podobny w szczegółach do prawdziwego zabójstwa. Ostatecznie książka nie została uznana przez sąd za dowód, ale dzięki niej Krystian Bala został skojarzony z niewyjaśnionym morderstwem. Książkę wycofano z oficjalnej sprzedaży, a używane egzemplarze osiągnęły cenę kilkuset złotych.
Autor książki został skazany 5 września 2007 roku przez wrocławski Sąd Okręgowy na 25 lat więzienia z możliwością ubiegania się o przedterminowe zwolnienie po 20 latach odbywania kary.
Żródło:
