0
Kontrowersyjny podcast sugeruje, że dzieci autystyczne mogą czytać w myślach. Czy to przełom — czy pseudonaukowa sensacja? Autystyczna badaczka zabiera głos.
[attachment=9230:ChatGPT Image 8 kwi 2025, 20_23_53.png]
grafika/czatGPT
Stara fascynacja, nowe opakowanie
Telepatia od dekad fascynuje ludzi — od fikcji naukowej, przez popkulturę, po alternatywne teorie naukowe. Dziś temat powraca za sprawą popularnego podcastu The Telepathy Tapes, który zdobywa słuchaczy nietypowym twierdzeniem: dzieci autystyczne niemówiące mają rzekomo zdolność komunikacji umysłowej — czy wręcz czytania w myślach.
Twórcy podcastu sugerują, że te niezwykłe umiejętności można „uruchomić” za pomocą odpowiednich metod. Brzmi jak science fiction? Dla niektórych — jak nadzieja. Dla innych — jak powrót pseudonauki w nowym opakowaniu.
Głos osoby z doświadczeniem
Choć na co dzień zajmuję się badaniem zjawisk paranormalnych, Taśmy z Telepatią komentuję jako osoba autystyczna. I robię to z niepokojem.
Promowanie niesprawdzonych teorii bez jakiejkolwiek krytycznej analizy wzmacnia szkodliwe stereotypy na temat osób w spektrum autyzmu. Rodzinom dzieci niemówiących daje natomiast fałszywą nadzieję — często kosztem zdrowia psychicznego, zasobów finansowych i wiary w siebie.
Telepatia a nauka: co mówią badacze?
O telepatii dyskutuje się również w przestrzeni naukowej. W najnowszym odcinku podcastu Science Weekly od The Guardian, psycholog i badacz zjawisk paranormalnych prof. Chris French odpowiada na pytanie: „Telepatia… gdzie są dowody?”
Jego odpowiedź? Część badań istnieje, ale większość z nich ma niską jakość metodologiczną, opiera się na anegdotach i nie jest powtarzalna. Co więcej — nikt nie zaproponował jeszcze wiarygodnego mechanizmu, który tłumaczyłby, jak telepatia miałaby działać.
Ciężar dowodu nie leży po stronie sceptyków
Prof. French zauważa również, że nie da się udowodnić, iż telepatia nie istnieje — ale to nie znaczy, że należy ją przyjmować za fakt.
W przestrzeni naukowej obowiązuje zasada: to twierdzący musi dostarczyć dowodów. A im bardziej niezwykłe twierdzenie, tym bardziej niezwykłe dowody są wymagane. Bez nich sceptycyzm nie jest zamykaniem się na nowe idee — to po prostu rozsądna postawa badawcza.
Dzieci niemówiące — a oczekiwania świata
Jako osoba autystyczna, która również czasem ma trudności z komunikacją, mogę sobie tylko wyobrazić, jak trudne musi być funkcjonowanie w świecie, który oczekuje „cudu”, zamiast zaakceptować różnorodność neurologiczną.
To właśnie dlatego sceptycyzm ma tutaj ogromne znaczenie. Jest narzędziem ochrony — przed dezinformacją, manipulacją, marketingiem obiecującym niemożliwe.
Sensacja ponad rzetelność
The Telepathy Tapes to przykład, jak łatwo można zamienić temat wymagający delikatności i wiedzy w medialną sensację. Podcast pomija głosy sceptyków, specjalistów od komunikacji oraz samych osób w spektrum. Niestety — nie jest w tym osamotniony.
Jeśli media głównego nurtu nie podejdą do tego z należytą rozwagą i wiedzą, mogą nieświadomie przyczynić się do upowszechniania pseudonaukowych narracji, które szkodzą zamiast pomagać. Przykrywają realne potrzeby, wzmacniają stereotypy, a przede wszystkim — odbierają głos tym, których sprawa najbardziej dotyczy.
Podsumowanie: powinniśmy byli to przewidzieć
Ta historia nie pojawiła się znikąd. To efekt wieloletniego braku edukacji, sensacyjnych narracji i mediów łasych na „niesamowite historie”.
W erze podcastów, virali i szybkich narracji musimy być bardziej czujni niż kiedykolwiek — szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzą losy osób z grup wrażliwych.
Powinniśmy byli to przewidzieć... I czas wyciągnąć z tego wnioski.
Autor: Staniq
Przedruki i kopiowanie tylko za pozwoleniem.
